بررسی شغل تکنسین داروخانه
تکنسین های داروخانه از اعضای مهم تیم مراقبت های بهداشتی هستند و برای ارائه درمان دارویی ایمن و موثر به بیماران، وجودشان ضروری است. وجود یک تکنسین با دانش و کارایی بالا به داروساز در داروخانه کمک خواهد کرد و به او این اجازه را می دهد که از علم خود به عنوان یک داروساز در ارائه مراقبت های بهداشتی به بیماران به خوبی استفاده کند و تمرکز اصلی خود را بر روی مراقبت از بیمار و بررسی نسخ بگذارد .نقش تکنسین "کمک به داروساز در ارائه مراقبت بهینه از بیمار" و یا "کمک به داروساز با ارائه مراقبت از بیمار" تعریف می شود.
یک تکنسین داروخانه از نزدیک با داروسازان و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی در محیط های مختلف مانند بیمارستان ها، کلینیک ها و داروخانه های محلی همکاری می کند. آن ها وظایف حیاتی را برای حمایت از مراقبت از بیمار در تیم داروسازی برعهده دارند. تکنسین داروخانه با انجام بسیاری از کارهای اجرایی و روتین به داروساز کمک می‌کند و در نتیجه داروساز وقت بیشتری برای دادن مشاوره به بیماران و مشتریان دارد. تکنسین داروخانه فقط در داروخانه معمولی مشغول نیست، می‌تواند در داروخانه‌های خاص، بیمارستان‌ها، خانه‌های سالمندان و آسایشگاه‌ها، شرکت‌های داروسازی کار کند. این تنوع، فرصت‌های زیادی به متقاضی خواهد داد که با تغییر محل کار تکنسین، وظیفه و نقش او نیز تغییر می‌کند. وظیفه تکنسین داروخانه در بیمارستان با داروخانه تا حدودی متفاوت است. با تغییر نگرش دولت‌ها به بهداشت و سلامت و توسعه آن، نقش تکنسین داروخانه هم گسترده‌تر می‌شود.
در بسیاری از داروخانه ها، تکنسین داروخانه تحت نظر دکتر داروساز عمده فعالیت‌های زیر را انجام می‌دهد:
در یک داروخانه معمولی، تکنسین نسخه‌ها را از مشتریان تحویل می گیرد و نسخه ها را می خواند، صحت آن را مورد بررسی قرار می‌هد. بر پرداخت ها و هزینه های داروها نظارت می کند، بعد شروع به آماده کردن اقلام دارویی نسخه می‌کند؛ قرص‌ها را می‌شمارد، داروها را از نظر کمیت اندازه‌گیری می‌کند، گاهی اوقات داروها را با هم ترکیب می‌کند و آنها را در جعبه گذاشته و روی آن برچسب می‌زند. قبل از تحویل داروها به مشتری، داروساز آنها را بررسی می‌کند.
تکنسین به مشتری‌ها کمک می‌کند اما سوالات خاص مربوط به دارو و اطلاعات نسخه و همین‌طور توصیه‌های بهداشت و سلامت به داروساز ارجاع داده می‌شود.
تکنسین پشت پرده هم فعالیت دارد؛ مثلا سوابق بیماران را ثبت می‌کند، به امور مربوط به بیمه می‌پردازد، برای پرداخت هزینه برخی از داروها بیمه در نظر می گیرد و لیست داروهایی که پوشش بیمه ندارند را اعلام می کند. دارو سفارش می‌دهد و مراقب است که قفسه‌های داروخانه همیشه پر باشند.
. آن ها هم چنین به شکایات مراجعه کنندگان رسیدگی می کنند و پاسخگوی مشکلات داروخانه هستند.
با اینکه تکنسین داروخانه برای انجام کارها و وظایف خاصی آموزش دیده است، با این حال می تواند در زمان های اضطراری، شلوغی داروخانه و کمبود نیرو، کارهای متفرقه و مهم دیگری نیز انجام دهد، شامل کمک کردن و همکاری با داروساز برای آماده کردن و تهیه داروهای ساختنی و نیز ارائه توصیه های لازم در خصوص وسایل آرایشی و بهداشتی، داروهای گیاهی، مکمل‌ها.
از کارهای مهم دیگر یک تکنسین مدیریت قفسه ها و انبار است. وی کمبود داروها را بررسی می کند، تاریخ انقضا می زند و بر حسب نحوه نگهداری (یخچالی و غیریخچالی) داروها را در انبار و در قفسه جای مناسب خود قرار می دهد. چیدمان اصولی و علمی داروها در قفسه های دارویی کار مهمی است که بر عهده تکنسین داروخانه است. او دارو ها را سفارش می دهد و مراقب است که قفسه‌های داروخانه همیشه پر باشند.
تکنسین ها با آموزش اضافی می توانند نقش های پیشرفته تر را بر عهده بگیرند. این نقش ها شامل خرید یا مدیریت مالی داروخانه، نحوه نظارت بر کار داروخانه، کمک به بررسی سایقه دارویی بیمار، مدیریت دارودرمانی، بهبود کیفیت خدمات دهی، نحوه مدیریت داروهای سمی خطرناک، برنامه های کمک به بیماران، آموزش نحوه ارتباط با مراجعه کننده، برنامه های کمک و پیگیری شرایط برخی بیماران، ارزیابی استفاده از دارو توسط بیمار، نظارت بر عوارض جانبی دارو، کار در صنعت و ... است.
البته موارد اضافی و فرصت هایی برای نقش های پیشرفته تر نیز وجود دارد که در این لیست وجود ندارد.
با هدف ارتقا سلامت و رفاه بیماران در داروخانه باید از تکنسین های داروخانه به طور گسترده تر استفاده کرد تا داروساز از فعالیت های اضافی رها شود و بتواند به وظیفه ی اصلی خود در داروخانه به عنوان ارائه دهنده مراقبت مستقیم بیماران بیشتر جامه عمل بپوشاند.
البته برای پیاده سازی این روش توجه باید بر روی آموزش پیشرفته به تکنسین ها باشد و تاکید بر این مهم که آن ها چگونه می توانند مسولیت های اضافی یک داروساز را جبران کنند و در تسهیل این خدمات به او کمک کنند.
به عنوان یک نتیجه الزامات جدیدی باید این باشد که همه تکنسین هایی که مایل به گرفتن گواهینامه هستند قبل از آزمون اصلی و گرفتن گواهینامه یک دوره آموزشی و یک دوره تحت عنوان Training در داروخانه و تحت نظارت داروساز باید بگذراند.
حال در تعریف تکنسین به عنوان کارمندی که با پشتیبانی و حمایت خود سبب پیشرفت و تسهیل در ارتقا شغل داروساز می شود این سوال باقی می ماند که چه کسی از پیشرفت تکنسین ها ذینفع می شود.
از سوی دیگر اگر برای آماده سازی تکنسین ها برای تبدیل به افراد پیشرفته، آموزش بیشتری لازم باشد نقش ها، دامنه و هزینه این آموزش و همچنین منافع حاصل از پیشرفت نقش تکنسین باید تعریف شده باشد. مطالعاتی که در حوزه کار در داروخانه انجام شده مشخص کرده است که از تکنسین های داروسازی آموزش دیده می توان در ظرفیت گسترده تری استفاده کرد، اما در عمل آنچه که شمار تکنسین ها را در داروخانه تشکیل می دهد سیستم آموزشی ناکافی و بلاتکلیف است. که این موضوع در تضاد با نیازهای آموزشی مشخص شده است .و حال این سوال مطرح می شود که چرا گذراندن دوره آموزش تکنسین داروخانه ضروری می باشد و چرا این مهم از راه یادگیری تجربی در داروخانه محقق نمی شود؟ اگرچه آموزش تجربی در حین کار در داروخانه ممکن است در بعضی از افراد کافی باشد اما موارد تکرار برای اطمینان از اینکه دانش و مهارت به فرد واقعا منتقل شده باشد دشوار است. از سمت دیگر آموزش های ارائه شده توسط کارفرمایان ممکن است بر روی نیازهای همان داروخانه و همان جایگاه متمرکز شود.
و بطور بالقوه احتمال ارتقا شغلی را به عنوان یک نتیجه اصلی برای تکنسین کمتر می کند. علاوه بر این، افرادی که در داروخانه فرد را آموزش می دهند ممکن است به عنوان مربی مهارت کافی را در انتقال دانش نداشته باشد و این موضوع در آینده اثربخشی آن فرد را به عنوان تکنسین محدود می کند.
تکنسین داروخانه به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟
- توانایی برقراری ارتباط با بیمار: با توجه به آنکه مراجعه کنندگان به داروخانه اغلب دچار اضطراب ناشی از بیماری خود یا نزدیکانشان هستند باید سعی نمود با گشاده رویی با آنها برخورد نمود و کمک کردن به او به شیوه‌ای مناسب بسیار حائز اهمیت است.
- داشتن اشتهار به پاکیزگی، دقت و صداقت
- دارا بودن دانش ریاضی و قدرت محاسبه: از آنجایی که تکنسین دائما با شمارش قرص‌ها و ترکیب‌های متفاوت داروها سر و کار دارد، باید درک مناسبی از مفاهیم ابتدایی ریاضی داشته باشد.
- مهارت مدیریت و سازماندهی: تکنسین داروخانه یعنی تعادل برقرار کردن بین مسئولیت‌های متفاوت. تکنسین باید مهارت سازماندهی خوبی داشته باشد تا همزمان که کارهای محوله داروساز را انجام می‌دهد، بتواند به مشتریان و بیماران هم کمک کند.
میزان درامدی یک داروساز چقدر است؟
میزان پایه ی حقوقی که یک تکنسین در داروخانه دریافت می کند میزان حقوق و مزایایی است که ادراه کار و رفاه ان را مشخص می کند، اما نباید از این واقعیت در داروخانه بگذریم که تکنسین هایی که از تبحر و دانش کافی برخوردار هستند و اصول اخلاقی را در رابطه با بیمار و مراجعه کننده به کار می برند و تجربه کافی را در کار داروخانه دارند از حقوق و مزایای بیشتری بهره مند می شوند اما این موضوع چیزی است که در ابتدا بایستی بین فرد و موسس داروخانه توافق و ثبت شود.
از سوی دیگر میزان درامد در داروخانه بستگی به اهدافی دارد که فرد برای خود مشخص می کند.
اهداف یک تکنسین داروخانه:
- در اهداف کوتاه مدت فرد به دنبال این است که دانش مهارت و اخلاق حرفه ای را کسب کند و جایگاه یک را تکنسین در داروخانه داشته باشد.
- در اهداف میان مدت فرد بر دانش، مهارت و اخلاق حرفه ای تسلط می یابد و تجربیات و دانشی و اعتباری که در طول مدت کاری به دست اورده به او این اجازه را می دهد که این بار پا را فراتر گذاشته و در جایگاه شماره یک یعنی مدیریت داروخانه براید و وجودش در این جایگاه باعث می شود نه تنها اعتبارش بیشتر شود بلکه حقوق آن نیز دو یا سه برابر حقوق پایه ی یک تکنسین باشد.
- در اهداف بلند مدت فردی که سال ها به عنوان مدیریت داروخانه مشغول به کار بوده و در سالهای مدیریتش با تسلطی که بر دانش و مهارت داشته و اخلاق را در زمینه ارتباط با بیمار و مراجعه کننده به خوبی رعایت کرده و در زمینه کار با همکاران در داروخانه و شرکت های دارویی بسیار درست و قانونمند رفتار کرده و به عبارت دیگر اعتبار کافی را برای کار در داروخانه پیدا کرده است حال انبار به فکر مشارکت در داروخانه و سرمایه گذاری می افتد.
وجود تکنسین باعث می شود که احتمال ایجاد خطا در داروخانه کاهش پیدا کند، احتمال شکایات مخصوصا در داروخانه های شلوغ کاهش یابد و رضایت مشتریان را به دنبال داشته باشند و همین موضوع باعث بالا رفتن سلامت جامعه شود.
سرفصل های آموزشی دوره آموزش تکنسین داروخانه:
- مقدماتی راجع به انتخاب این شغل
- دانستن قوانین مربوط به کار در داروخانه و حقوق بیمار
- یادگیری مهارت های ارتباط و تعامل بین فردی
- اندام ها و دستگاه های بدن
- بیماری های عمومی
- گروه های درمانی و فارمالوژیک داروها
- دسته های درمانی داروها
- اشکال دارویی
- فراورده های آرایشی بهداشتی
- داروهای گیاهی
- نسخه خوانی
- مکمل های رژیم غذایی
- تجهیزات ارتوپدی
- فراورده های جالینوسی
- ثبت نسخ با نرم افزار داروخانه
: References
American Society of Health-System Pharmacists. ASHP statement on the roles of pharmacy technicians
Am J Health Syst Pharm. 20167
American Pharmacists Association. Pharmacy technician education
training, and development. San Francisco, CA: House of Delegates; 2017